Συχνές ερωτήσεις σε μελισσοκόμο που θέλει… ώρα να σου εξηγήσει!

Παρακάτω σας παραθέτουμε κάποιες απ’ τις κύριες συχνές ερωτήσεις που θέτονται σε εμάς και που θέλουμε ώρα να σας εξηγήσουμε, ενώ τις περισσότερες φορές δεν έχουμε!

Γιατί τα μέλια κρυσταλλώνουν;

Μία απ’ τις συχνές ερωτήσεις που γίνονται και χρειάζεται χρόνος να απαντηθεί! Τα περισσότερα μέλια, τις περισσότερες φορές κρυσταλλώνουν, παγώνουν ή ζαχαρώνουν όπως συνηθίζουν οι πελάτες προτιμούν να το εκφράσουν. Εξαιρέσεις υπάρχουν λίγες και σπάνιες. Τα μελιτώματα τα οποία έχουν δουλέψει αποκλειστικά τα μελίσσια αργούν. Όλα τα ανθόμελα με χρόνο κρυστάλλωσης να ποικίλει κρυσταλλώνουν. Είναι φυσικό φαινόμενο, ανεπιθύμητο βέβαια, του αγνού ανεπεξέργαστου μελιού. Δεν είναι αποτέλεσμα νοθείας όπως κάθε καταναλωτής θα πίστευε.

Στη φύση υπάρχουν διαλύματα στα οποία τα σάκχαρα βρίσκονται σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από εκείνες που μπορούν να συγκρατήσουν και αυτά λέγονται υπερκορεσμένα. Ένα τέτοιο διάλυμα είναι και το μέλι, που φυσικό είναι να έχει την τάση ως ασταθές που είναι να αποκτήσει τη σταθερή του κατάσταση με το να βυθίζει το περίσσευμα των σακχάρων που διαθέτει. Έτσι σχηματίζουν κρυστάλλους στα τοιχώματα και στον πυθμένα που προϊόντος του χρόνου να προστίθενται και άλλοι και να εμφανίζουν μια άσχημη εικόνα για το προϊόν. (Μπίκος, 1991)

Υπάρχει η χοντροκρυστάλλωση και η λεπτοκρυστάλλωση. Στην πρώτη περίπτωση οι κρύσταλλοι είναι χοντροί και πέφτουν στον πάτο του βάζου σχηματίζοντας το κρυσταλλωμένο μέρος στον πυθμένα και το υγρό μέρος στο επάνω μέρος του βάζου. Το υγρό μέρος έχει απαλλαχθεί απο την περίσσεια σακχάρων και το μέλι, λόγω ζύμωσης, κινδυνεύει να ξινίσει.

Στην δεύτερη περίπτωση, την λεπτοκρυστάλλωση οι κρύσταλλοι κατανέμονται ομοιόμορφα σε όλη τη μάζα του μελιού και δεν κινδυνεύει να ξινίσει. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που κάνουν το μέλι να κρυσταλλώσει. Ο πρώτος είναι η περιεκτικότητά τους στο σάκχαρο γλυκόζη. Η γλυκόζη είναι ένα από τα βασικά συστατικά των μελιών και αναλόγως την περιεκτικότητα των μελιών σε αυτή κάνουν τον χρόνο κρυστάλλωσης να ποικίλει, όπως προαναφέραμε. Άλλοι παράγοντες είναι η υγρασία του μελιού, που όσο λιγότερη είναι, προς το 14%, τόσο οι πιθανότητες αυξάνουν. (Μπίκος,1991). Άλλος παράγοντας είναι οι Πυρήνες Κρυστάλλωσης όπως λέγονται που υπάρχουν όλο και περισσότεροι στα αφιλτράριστα ή μη διαυγασμένα φυσικώς μέλια (πχ μεγάλη παρουσία γύρης), καθώς και η θερμοκρασία διατήρησης μελιού, όπως τον χειμώνα με χαμηλότερες θερμοκρασίες που αυξάνει το ιξώδες των μελιών , ελαττώνεται η κίνηση των μορίων τους ως υγρών και κρυσταλλώνουν. Εν κατακλείδι η κρυστάλλωση ως φυσική διαδικασία δεν προκαλεί καμία αλλαγή στις θρεπτικές και βιολογικές ιδιότητες του μελιού και με προσεκτική θέρμανση σε μπεν μαρί για λίγη ώρα από 40-50 οC (στο μέλι, όχι στο νερό) επανέρχεται στη φυσική του κατάσταση. Τόσο ο παραγωγός, όσο και ο καταναλωτής πρέπει να συμπεριφέρεται στο μέλι του ως ένα προϊόν το οποίο είναι ευπαθές και ασταθές σε πολλούς παράγοντες. Πρέπει να αποθηκεύεται σε μέρος δροσερό, σκιερό και άοσμο.

Πόσα μελίσσια έχεις;

Είναι η συνηθέστερη απ’ τις συχνές ερωτήσεις που γίνονται σε έναν μελισσοκόμο! “Έχεις πολλά;”

Απαντάμε: Είναι η συνηθέστερη ερώτηση, αλλά και η πιο άκομψη που μπορείς να κάνεις σε έναν μελισσοκόμο. Εκείνος μπορεί να σου πει την αλήθεια ή ψέμα το ίδιο άκομψα. Δεν ρωτάς τον άλλον για το Ε9 του ώστε να βγάλεις κάποιο εύκολο συμπέρασμα. Αλήθεια εσείς ξέρετε πόσο μέλι παράγει η περιοχή που βρίσκεστε από ένα μελίσσι στα χέρια μελισσοκόμου που δραστηριοποιείται στη στατική μελισσοκομία; Ένα μελίσσι στα χέρια του μελισσοκόμου που πραγματοποιεί νομαδική μελισσοκομία; Την παραγωγή μιας μέτριας, κακής ή καλής χρονιάς; Να συνυπολογιστούν οι απώλειες του χειμώνα και οι απώλειες στις νομές; Τα μελίσσια που έφτιαξε ο μελισσοκόμος για να ισοσκελίσει τις απώλειες σε αυτές τις περιπτώσεις; Αν πραγματοποιεί βασιλοτροφία; Τον χρόνο που χρειάζεται ο μελισσοκόμος και ο κόπος για κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις; Η κακοήθεια του “είσαι ακριβός, άρα το εμπορεύεσαι” ή “είσαι φτηνός άρα το νοθεύεις” θα μπορούσε να τον βγάλει απ’ τη δύσκολη θέση λέγοντας ψέματα. Ή τη μισή αλήθεια. Ή την αλήθεια. Όλα αυτά μας οδηγούν στο ένα και μοναδικό συμπέρασμα ότι ο κόπος του μελισσοκόμου δεν πληρώνεται, ότι το καλύτερο μέλι είναι το δικό του και ότι η σχέση του μελισσοκόμου με τον καταναλωτή είναι μία και μόνο: Μια σχέση εμπιστοσύνης.

Πώς παράγεις τόσες ποικιλίες μελιού;

Μα φυσικά πραγματοποιώντας νομαδική μελισσοκομία. Κυνηγάμε το μέλι. Είμαστε οι “ψαράδες του βουνού”. Η γνώση των περιοχών που κινούμαστε, οι εμπειρίες και τα ρίσκα που παίρνουμε, ο κόπος των μεταφορών και το χώρισμα του μελισσοκομείου σε κοπάδια, το ποντάρισμα στις νομές και η πρόβλεψη του καιρού για έναν μελισσοκόμο, όλα αυτά, είναι μια γνώση πολυετής που απαιτεί κόπο, χρόνο, ρίσκο και βεβαίως χρήματα. Για έναν μελισσοκόμο είναι φτηνότερο να αρπάξει ένα κοπάδι, έστω λίγα και να τα πάει σε μια νομή απ’ το να νοθεύσει το μέλι του. Σκορπίζοντας τα μελίσσια εδώ και εκεί, αναλόγως της πρόσβασης σε περιοχές με μελιτοφορίες διαφορετικές δίνει κίνητρο και ποικιλία στα μέλια που παράγει. Κάποτε τα μέλια ήταν περισσότερα, ακούμε από τους πιο παλιούς μελισσοκόμους. Κάποτε ο καιρός ήταν σύμμαχος και όχι φόβητρο για τον μελισσοκόμο. Αναλογιστείτε γιατί το θυμαρισιο μελι στη νησιωτική Ελλάδα είναι ακριβότερο κατά πολύ απ’ ότι σε άλλα μέρη. Μα γιατί σε πολλά μέρη της νησιωτικής Ελλάδας είναι ίσως η μοναδική μελιτοφορία που περιμένει ο μελισσοκόμος να έχει εισόδημα ώστε να βγάλει τα έξοδα. Και αν το έχει και ως κύριο επάγγελμα να επιζήσει. Εμείς αισθανόμαστε ευλογημένοι που δραστηριοποιούμαστε στη νομαδική μελισσοκομία και έχουμε πρόσβαση σε διάφορες νομές του τόπου μας. Άλλοι συνάδελφοι αυτό το προνόμιο δεν το έχουν και βέβαια το έργο τους είναι δυσκολότερο. Το σημαντικότερο είναι ένα: Και στις δύο περιπτώσεις αρκεί το μέλι να είναι αγνό και καθαρό. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο.

Γιατί οι τιμές που έχεις είναι ακριβότερες απ’ τον οποιονδήποτε συνάδελφό σου;

Γιατί ο καθένας και οι ανάγκες του είναι διαφορετικές. Γιατί ο καθένας έχει διαφορετική παραγωγή. Περισσότερα ή λιγότερα μελίσσια. Γιατί ο καθένας ορίζει και κοστολογεί διαφορετικά τον κόπο του. Γιατί βρίσκεται σε διαφορετικό τόπο. Γιατί εκθέτει τα προϊόντα του σε διαφορετικά μέρη. Γιατί πέρα από κάθε πονηρή σκέψη η μελισσοκομία είναι ένας κλάδος που βάλλεται από παντού. Για έναν νέο μελισσοκόμο δεν νοείται επιδότηση, ειδικότερα για μελισσοκόμους πρώτης γενιάς. Γιατί οι υποχρεώσεις πέρα της μελισσοκομίας και οι ανάγκες του καθενός είναι διαφορετικές. Γιατί το κόστος ενός μικρομεσαίου μελισσοκόμου σε αναλογία ανά κυψέλη είναι ακριβότερη. Γιατί η μελισσοκομία είναι μία παραγωγική και εμπορική πράξη που πρέπει να εφαρμόζεται με ήθος. Γιατί η επαγγελματική μελισσοκομία δεν είναι ένα καπνιστήρι, μία μάσκα, ένα ξέστρο και ένα κουτί. Γιατί ορισμένες καταστάσεις και ακραίες περιπτώσεις που ζήσαμε μαζί της μας οδήγησε σε καρδιοχτύπια που δεν πληρώνονται. Γιατί είμαστε περήφανοι και ειλικρινείς σε αυτό που παράγουμε. Γιατί αυτό που παράγουμε είναι δικό μας κεκτημένο. Και πλέον η προστιθέμενη αξία σε αυτό που προσφέρουμε είναι αποδεδειγμένη.

Εμείς θα σας θέσουμε από την πλευρά μας μία απ’ τις δικές μας συχνές ερωτήσεις: Εσείς, ποιο μέλι προτιμάτε;

Καλή σας ημέρα!